Ik zit aan tafel met een echtpaar dat gaat scheiden. De sfeer is goed en ze hebben het volste vertrouwen dat de scheiding soepel zal verlopen. Het gaat ook goed totdat de verdeling van de erfenis van oma, die aan de vrouw is nagelaten, aan de orde komt. Naast de grootte van het bedrag spelen ook de emoties een rol. De man en vrouw zijn twintig jaar geleden traditioneel getrouwd in gemeenschap van goederen en vragen mij hoe het nu precies zit met de verdeling van die persoonlijke nalatenschap. Omdat er geen uitsluitingsclausule is, geldt in principe dat alles gedeeld wordt door de helft. Deze uitleg wordt met gemengde gevoelens ontvangen. Maar als het aan de tweede kamer ligt gaat hier verandering in komen.
Op 19 april heeft de Tweede Kamer een wetsvoorstel aangenomen die de algehele gemeenschap van goederen wil beperken tot de huwelijkse periode. Uitgangspunt voor de voorgestelde beperkte gemeenschap van goederen is dat het volgens de tweede kamer rechtvaardiger is dat alleen het vermogen of de schuld die tijdens het huwelijk is opgebouwd in de gemeenschap valt. Het voorhuwelijkse vermogen hoeft niet te worden gedeeld en ontvangen giften en erfenissen vallen ook automatisch buiten de gemeenschap. Daarnaast is in veel andere Europese landen een beperkte gemeenschap gebruikelijk, waardoor het Nederlands recht met deze wetswijziging beter aan gaat sluiten bij een uniform huwelijksvermogensrecht in Europa.
Voor het ondernemingsvermogen is in het wetsvoorstel een aparte bepaling opgenomen. De onderneming die voor het huwelijk is opgericht maakt geen deel uit van de gemeenschap van goederen, maar de tijdens het huwelijk gemaakte (en niet uitgekeerde) winst moet wel verdeeld worden, evenals eventueel verlies. Als tijdens het huwelijk een onderneming wordt opgericht, valt hij binnen de beperkte gemeenschap. Om problemen te voorkomen is voor goederen een bepaling opgenomen voor bewijsvermoeden. Als geen van de echtgenoten zijn recht kan bewijzen wordt het goed aangemerkt als gemeenschapsgoed.
Een van de voordelen van de wijziging is dat mensen beter beschermd worden tegen schulden van de ex van de ex. Daarnaast is een persoonlijke gift of schenking ook echt persoonlijk en loopt Nederland internationaal gezien meer in de pas. Nadeel is dat zowel voor als tijdens het huwelijk alle bezittingen, schenkingen, nalatenschappen en winstdelingen goed geadministreerd moeten worden. En op dat punt verwacht ik toch nog wat problemen in de toekomst. Zo worden op dit moment veel schenkingen en erfenissen met uitsluitingsclausules gewoon op de gezamenlijke rekening gestort en gaan "met de knollen de pot in" waardoor deze bedragen binnen de gemeenschap verdampen. Het jaarlijks verdelen of verrekenen schiet er bij de meeste mensen ook bij in. In mijn praktijk kom ik veel ondernemers tegen die met huwelijkse voorwaarden en een verrekenbeding hun onderneming buiten de verdeling wilden houden, maar in de praktijk nooit verdeeld hebben. Bij scheiding moeten zij alsnog hun onderneming verdelen/verrekenen en dat doet soms pijn.
Op dit moment ligt het voorstel bij de eerste kamer, die bepaalt of het wetsvoorstel ook echt doorgevoerd gaat worden. Voor het echtpaar aan mijn tafel geldt de huidige wetgeving en gelukkig blijven ze hun einddoel voor ogen houden. Ook de erfenis van oma wordt eerlijk verdeeld net als de rest van het vermogen waardoor de scheiding uiteindelijk soepel verloopt en zij een start kunnen maken met een nieuwe toekomst.
Toekomstige huwelijkskandidaten kan ik aanraden zich goed voor te laten lichten door een professioneel adviseur in huwelijksvermogensrecht (Rfea) of notaris.
Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben, bel dan gerust.
(mei 2016)
