Als twee mensen samenwonen, kan het uiteraard gebeuren dat zij besluiten de samenleving te beëindigen. Omdat zij niet getrouwd zijn hebben hoeven zij niet te gaan scheiden. Maar hoe werkt dat dan? Zeker als er gezamenlijk minderjarige kinderen zijn, of men heeft samen een woning, dan dienen er toch wel wat zaken nauwkeurig geregeld te worden. Dus met een koffer pakken en de deur achter je dicht doen ben je er niet!
Beëindigen samenlevingscontract
De meeste mensen die samenwonen hebben bij aanvang een samenlevingscontract op laten maken. Vaak staan hier afspraken in over wat te doen bij het kopen van een huis en hoe de gezamenlijke kosten worden verdeeld. Ook wordt er vaak vermeld wat er dient te gebeuren bij een beëindiging van de samenwoning. Hoe uitgebreider de overeenkomst, des te duidelijker het voor de scheidende partijen is.
Een samenlevingscontract ontbinden bij het beëindigen van een relatie lijkt heel eenvoudig; in principe geldt het contract zolang het samenwonen duurt. Als er een verschil van mening is wanneer het samenleven is geëindigd, dan is de samenleving officieel geëindigd op de dag dat één van de partners aan de ander door middel van een aangetekend verzonden brief laat weten de samenleving geëindigd is. Vaak is echter expliciet in het samenlevingscontract vastgelegd op welke datum de overeenkomst als geëindigd moet worden beschouwd. Op deze manier is het samenlevingscontract ontbinden eenvoudig.
Samenlevingscontract beëindigen met kinderen of een woning
De moeilijkheden van een samenlevingscontract ontbinden komen pas in beeld als er bijvoorbeeld een koopwoning of kinderen in het spel zijn. De wet stelt geen regels aan hoe samenwoners dit soort zaken moeten regelen. In een dergelijk geval moet bijvoorbeeld de gezamenlijke woning en het woongenot worden verdeeld. En in het geval van minderjarige kinderen stelt de wet eisen aan de ouders. Sinds maart 2009 moeten ook samenwoners die gezamenlijk het gezag over hun minderjarige kinderen uitoefenen verplicht een ouderschapsplan opstellen bij het ontbinden van het samenlevingscontract, net als gehuwden en geregistreerd partners dat moeten doen bij het beëindigen van hun relatie. Zo zal in het ouderschapsplan een regeling moeten worden opgenomen over de verdeling van de zorg voor de kinderen, de overdracht van informatie met betrekking tot de kinderen en de verdeling van de kosten van de kinderen (kinderalimentatie).
Financiële afwikkeling
Voor de financiële afwikkeling van het uit elkaar gaan moet worden gekeken naar wat de partners in het samenlevingscontract zijn overeengekomen. Er kan sprake zijn van een gemeenschappelijk vermogen of schuldenlast, zoals een woning, die bij de beëindiging van de samenwoning verdeeld moet worden. In sommige contracten is bepaald dat de opgebouwde pensioenrechten verdeeld moeten worden. De ex-partner heeft na de het ontbinden van het samenlevingscontract geen recht op partneralimentatie, tenzij dit uitdrukkelijk is opgenomen in een samenlevingscontract gesloten tussen de partners.
Het inschakelen van een advocaat is niet noodzakelijk. Men hoeft immers niet naar de rechtbank om een ontbinding aan te vragen. Het inschakelen van een echtscheidingsspecialist is wel aan te raden omdat er naast een ouderschapsplan vaak andere belangrijke financiële beslissingen gemaakt dienen te worden. Deze zijn gelijk te schakelen met beslissingen die ook gehuwden moeten maken. Een echtscheidingsmediator kan je goed van dienst zijn.
(juni 2014)
